Creëren heldere koers voor VO school in regio Rotterdam/Den Haag
Begin dit jaar werd onze specialist onderwijskundig leiderschap, Anne van Dam, benaderd door een VO school in de regio Rotterdam/Den Haag. Zij waren toe aan meer focus met een heldere koers. De leiding én de collega’s werkten hard, er gebeurde ontzettend veel in de school, maar of dit de zaken waren die bijdroegen aan een fijne school met een prettige leeromgeving en een betere kwaliteit van onderwijs? In deze blog beschrijft zij haar aanpak en het resultaat.
Denken
Na een eerste verkenning (gesprekken met de leiding, docenten, ondersteunende collega’s en leerlingen) werd mij duidelijk dat er wel een visie was, maar dat de visie was opgesteld door één of meerdere schoolleiders zonder draagvlak van het onderwijsteam. De visie was ook niet terug te zien in de klas.
De eerste stap in dit proces was het betrekken van het hele team bij het herdefiniëren van de visie. Geen top-down benadering meer, maar een inclusief proces waarin iedereen werd uitgenodigd om zijn of haar stem te laten horen. Op basis van brainstormsessies, dialoog én discussie ontwikkelden we een nieuwe visie die de kernwaarden en ambities van de school weerspiegelen, maar ook ruimte laat voor diversiteit en innovatie. Deze visie zorgt voor een heldere koers voor de komende jaren.
Maken
De nieuw ontwikkelde visie met het hele team was slechts het begin van de effectieve samenwerking tussen het onderwijsteam en de schoolleiding gericht op samen leren en ontwikkelen De echte uitdaging lag in het implementeren van de visie in de dagelijkse praktijk. Dit bracht ons bij de volgende stap: processen in de school namen we onder de loep en met elkaar dachten we na over de volgende vragen: Wie is waar verantwoordelijk voor? Welke processen dragen bij aan het realiseren van onze visie? Wat gebeurt er met het leren van de leerling als we dit niet doen?
Inmiddels weet deze school nu hoe ze vanuit deze visie het zicht op de leerling kunnen versterken. Door regelmatige formatieve evaluaties, individuele gesprekken en observaties in de klas, worden leerlingen gezien. Niet alleen als het gaat om resultaten of cijfers, maar als een uniek individu met specifieke behoeften en talenten. En belangrijker nog, het onderwijs wordt aangepast aan deze behoeften, waarbij er is afgestapt van het one-size-fits-all-model; in plaats daarvan wordt er gekozen voor maatwerk.
Vakgroepen pakken hun verantwoordelijkheid
Eén van de meest cruciale aspecten van dit proces was het cultiveren van 'het goede gesprek' binnen de vakgroepen. In plaats van oppervlakkige vergaderingen, moesten vakgroepen een ruimte worden voor reflectie en dialoog over het onderwijs en de resultaten. Hoe werken wij vanuit onze vakgroep aan onze visie? Wat gaat goed? Wat kunnen wij van elkaar leren? Wat gaan we anders doen? Zo ontwikkelen collega’s met elkaar een sterk pedagogisch en didactisch klimaat.
Docenten doen lesbezoeken bij elkaar
Leraren worden aangemoedigd om elkaars klaslokalen binnen te stappen. De observerende leraar krijgt de kans om nieuwe lesmethoden en strategieën te ontdekken, om te zien hoe collega's omgaan met uitdagingen en successen in de klas en stelt de geobserveerde docent vragen over een bepaalde aanpak. Ook worden er tips gegeven.
Er wordt tijd gefaciliteerd om met en van elkaar te leren: studiedagen worden zo ingericht dat collega’s vanuit de visie kunnen ontwikkelen en verbeteren. Daarnaast worden er wekelijks momenten gefaciliteerd waarin de vakgroepen, het onder- en bovenbouw team of het totale onderwijsteam met en van elkaar kunnen leren.
Raken
Vanuit de visie is er een systeem ontwikkeld waarin de processen die ‘echt’ bijdragen aan de ontwikkeling van leerlingen en het onderwijsteam, aandacht krijgen. Dat betekent ook dat er bepaalde processen geen aandacht meer krijgen (focus en keuzes maken). Alle bovenstaande ontwikkelingen binnen de school hebben ook gezorgd voor een cultuurverschuiving; de schoolleiding en het onderwijsteam werken beter én professioneler samen. De rol en invloed van onderwijsleiders is ontzettend belangrijk geweest tijdens dit proces. Onderwijsteams kijken in eerste instantie naar hun leiders om te begrijpen welke waarden, normen en gedragingen belangrijk zijn binnen de organisatie.
Ons doel is niet alleen om tijdelijke verandering te bewerkstelligen, maar om duurzame ontwikkeling te stimuleren die ook doorgaat als ik als onderwijsadviseur niet meer fysiek in de school aanwezig ben. Onderwijsleiders én het onderwijsteam hebben nu de tools in handen om vanuit de visie keuzes te maken en focus te hebben voor de belangrijke zaken in de school waardoor de professionele cultuur verder kan wortelen.
Van Dam | Onderwijs & Leiderschap
Anne van Dam draagt bij aan het ontwikkelen van krachtige leiders die vanuit visie bouwen aan een professionele leercultuur. Het doel is de samenwerking tussen de schoolleiding en het team te versterken, het leren in alle lagen van de school te bevorderen en het potentieel van het hele team te benutten, waardoor de onderwijskwaliteit wordt versterkt.
Gebaseerd op mijn eigen succesvolle ervaringen als schoolleider, bied ik nu onderwijsleiders ondersteuning bij verschillende uitdagingen op het gebied van Onderwijs & Leiderschap. De processen aanpakken die verschil maken, waarde toevoegen en leren op alle niveaus van de school bevorderen waardoor de onderwijskwaliteit wordt versterkt, is zinvol en daar word ik blij van. Dat begint en eindigt bij jouw leiderschap.